Hangisi cüce gezegendir? Milyoner'de olay yaratan Astronomi sorusu!

ATV ekranlarının vazgeçilmez bilgi yarışması "Kim Milyoner Olmak İster", her bölümüyle izleyicileri hem eğlendiriyor hem de bilgilendiriyor. Programın son yayınlanan bölümünde bir yarışmacı, Güneş Sistemi'ndeki gök cisimleriyle ilgili temel bir astronomi sorusuyla büyük ödül yolunda önemli bir adım atmaya çalıştı.

Hangisi bir cüce gezegendir?

• A: Merkür
• B: Venüs
• C: Plüton
• D: Mars

Bu Astronomi Sorusunun Doğru Yanıtı Neydi ve Neden Plüton Bir Cüce Gezegendir?

Bu ilgi çekici astronomi sorusunun doğru yanıtı C şıkkı, yani Plüton idi. Uluslararası Astronomi Birliği (IAU) tarafından 2006 yılında yapılan tanımlama değişikliği ile Plüton, uzun yıllardır kabul edilen gezegen statüsünden çıkarılarak "cüce gezegen" olarak yeniden sınıflandırılmıştır. Diğer şıklarda yer alan Merkür, Venüs ve Mars ise Güneş Sistemi'mizin Uluslararası Astronomi Birliği tanımlarına göre kabul edilen sekiz gezegeni arasında yer almaktadır.

Bir gök cisminin "gezegen" olarak kabul edilebilmesi için Uluslararası Astronomi Birliği tarafından belirlenen üç temel kriter bulunmaktadır:

1. Güneş'in etrafında bir yörüngede dolanması gerekmektedir.
2. Kendi kütle çekimi etkisiyle hidrostatik dengeye ulaşmış (yani neredeyse yuvarlak bir şekle sahip) olacak kadar büyük kütleli olması gerekmektedir.
3. Kendi yörüngesi etrafındaki alanı diğer küçük gök cisimlerinden temizlemiş olması, yani yörüngesinin baskın gök cismi olması gerekmektedir.

Plüton, ilk iki kriteri (Güneş etrafında yörüngede dolanma ve hidrostatik dengeye sahip olma) karşılamasına rağmen, üçüncü ve kritik olan kriteri, yani yörüngesini diğer küçük gök cisimlerinden tam olarak temizleyememiş olması nedeniyle "gezegen" tanımının dışında kalmıştır. Plüton, yörüngesini özellikle Kuiper Kuşağı'nda bulunan diğer birçok nesneyle paylaşmaktadır. Bu nedenle, gezegen tanımının tüm şartlarını karşılayamadığı için "cüce gezegen" olarak sınıflandırılmıştır. Cüce gezegenler, yörüngelerini temizlememiş olmaları dışında gezegenlere benzer özellikler gösteren, Güneş etrafında dolanan ve yuvarlak şekle sahip gök cisimleridir. Merkür, Venüs ve Mars ise yukarıda belirtilen üç kriteri de eksiksiz bir şekilde karşılayarak gezegen statüsünde yer almaktadır.

Yarışmacının bu temel astronomi bilgisini doğru kullanarak soruyu yanıtlaması, "Kim Milyoner Olmak İster"de genel kültürün ve bilimsel gelişmelerin güncel olarak takip edilmesinin ne kadar önemli olduğunu bir kez daha gözler önüne serdi.

Kaynak: Haber Merkezi - Serhat TV